26
HEIMA
HEIMA
Lilja systir tók á móti mér í Leifsstöð með Guðna og Kára. Ég faðmaði þá fast að mér. Sem betur fer hafði ég gætt þess að gera þeim alltaf vel grein fyrir að svona gæti farið, þrátt fyrir bjartsýni okkar. Það hafði verið ólýsanlega erfitt fyrir mig að vera ekki hjá drengjunum þegar þeir fengu fréttirnar en það hafði verið vel hugsað um þá; pabbi, Lilja og Pétur bróðir höfðu öll farið strax til þeirra og síðan höfðu fleiri úr fjölskyldunni bæst í hópinn. Seinna var mér sagt að við fjölmennt kvöldmatarborðið hefði einhver vakið athygli á því að nær allir sem þar sátu höfðu misst foreldri ýmist sem börn eða um tvítugt; systkini mín, stjúpsystkini okkar, fóstursystir okkar, eiginmaður hennar og nú Guðni og Kári.
Á leiðinni til Reykjavíkur bar Guðni feimnislega upp viðkvæmt erindi. Hann hafði verið í heila viku að aðstoða ræðulið Verzló fyrir úrslitaviðureign Morfís, mælsku- og rökræðukeppni framhaldsskólanna. Viðureignin var í kvöld. Væri kannski möguleiki fyrir hann að fara? Ég var ekki viss um hvernig ég ætti að svara. Það virtist dálítið einkennilegt að fara á slíkan viðburð kvöldið eftir að mamma hans dó. Og hvað ef Verzló tapaði? Myndi það ekki valda honum enn meiri depurð? Á sama tíma spilaði ég í huganum myndina af okkur þremur heima hjá okkur á meðan keppnin færi fram í Háskólabíói skammt frá. Ég fann strax að það var eitthvað verulega bogið við þá mynd. Guðni hafði lagt nótt við dag í undirbúningnum. Það væri ömurlegt að svipta hann keppninni fyrst hann treysti sér til að fara. Við ákváðum að við myndum fara saman, allir þrír.
Lilja skutlaði okkur heim og við sátum einir í stofunni nokkra stund. Ég fór betur yfir það með drengjunum hvað hafði gerst dagana á undan. Fljótlega komu systkini Engilbjartar og mágur hennar. Náinn vinur minn þar á eftir. Loks systkini mín og mágur. Ég fór yfir alla sólarsöguna með öllum og fannst gott að fara þannig ítrekað yfir atburðarásina. Um kvöldið fórum við feðgar saman á Morfís-úrslitin. Það var ágætt að dreifa þannig huganum eftir erfiðan dag. Verzló hafði betur og Guðni hljóp upp á svið til að fagna verðskulduðum sigri með vinum sínum. Ég samgladdist honum að hafa uppskorið svona ríkulega eftir mikla vinnu allan veturinn. Þar sem ég sat í sæti mínu og horfði á hann faðma vini sína uppi á sviðinu fannst mér óhugsandi að við hefðum setið heima.
Ég hvatti vini og fjölskyldu í gegnum Facebook-hópinn til að koma í heimsókn til okkar en láta bara vita með smá fyrirvara svo allir fengju sinn tíma og hægt væri að skipuleggja hæfilegt flæði heimsókna. Fyrstu sjö dagana fengum við þannig sextán heimsóknir og fjörutíu og fjóra gesti. Í hvert skipti rakti ég sjúkrasöguna með svipuðum hætti og alltaf fannst mér það jafn gott. Margir fleiri sendu okkur kveðjur og blóm og jafnvel mat. Stjúpsystir mín og mágkona hennar komu til okkar og þrifu heimilið. Á kvöldin reyndum við feðgar að horfa á eitthvað saman í sjónvarpinu og ákváðum fljótlega að byrja á Sopranos-þáttunum frá upphafi.
Presturinn okkar, séra Skúli, kom í heimsókn ásamt pabba og við áttum gott samtal ásamt því sem við fórum að leggja drög að praktískum málum. Á fimmta degi heima sendi ég dánartilkynningu í blöðin og rölti síðan í vettvangsrannsókn í Hallgrímskirkju til að athuga hvort mér þætti hún henta fyrir útförina. Mér hafði verið ráðlagt að kanna það því að fáar kirkjur hentuðu betur fyrir fjölmennar útfarir hjá ungu og vinamörgu fólki. Vegna framkvæmda reyndist hún ekki standa til boða. Daginn eftir fór ég með Ingu og Hildi til að skoða aðstæður í hverfiskirkjunni okkar, Neskirkju, og því næst fórum við í duftkersgarðinn í Sóllandi, sem ég hafði aldrei heimsótt og vissi ekki einu sinni af. Ég mundi ekki til þess að við Engilbjört hefðum rætt afstöðu okkar til líkbrennslu og því var ég nokkuð óöruggur um þá ákvörðun. Eftir samráð við bæði systur hennar og vinkonur, og drengina, varð úr að við myndum fara þá leið. Okkur leist líka mjög vel á garðinn í Sóllandi; hann er bæði friðsæll og fallegur og í um klukkustundar göngufæri frá heimili okkar.
Ég velti fyrir mér tónlist í útförinni. Það eina sem var alveg öruggt var að Valdimar þyrfti að syngja. Hann var sá íslenski söngvari sem Engilbjört hafði langmestar mætur á. Við höfðum oftar en einu sinni séð hann á tónleikum á Innipúkanum, tónlistarhátíðinni sem jafnan er haldin í Reykjavík um verslunarmannahelgi, og til er mynd af þeim Engilbjörtu saman sem gamall skólabróðir hennar tók af þeim þegar þau rákust á hann einhvers staðar á djamminu. Engilbjört var ekki mikið fyrir að ónáða slíkt fólk en fyrir Valdimar gerði hún undantekningu. Ég fékk Rúnar vin minn til að tala við hann og hann samþykkti með fyrirvara um að dagsetningin hentaði, en hún lá ekki ennþá fyrir. Ég velti fyrir mér hvort ég ætti að biðja hann að taka lag með U2 en fannst ekkert passa nógu vel. Coldplay var hin eftirlætishljómsveit Engilbjartar og þegar ég rifjaði upp lagið þeirra „The Scientist“ fór það efst á listann. „Nobody said it was easy / No one ever said it would be this hard.“ Af lögum Valdimars sjálfs og hljómsveitarinnar hans varð „Yfir borgina“ fyrir valinu. „Ó hve ég er orðinn einn ...“
Pabbi hafði skrifað mér rúmlega tuttugu árum áður, um veikindi mömmu: „Þetta gerist allt svo hratt að það gefst ekki tóm til annars en að taka skynsamlega á málunum.“ Sannarlega kölluðu ótal praktísk mál á athygli og héldu mér uppteknum en reglulega helltist yfir mig yfirþyrmandi raunveruleiki þess sem hafði gerst. Mig minnir þó að ég hafi ekki grátið mikið. „It takes a lot to laugh, it takes a train to cry,“ sagði Dylan. Þegar kitlandi hnerri gerir vart við sig vegur hann stundum salt á milli þess að verða eða verða ekki, en þá er iðulega hægt að framkalla hann með því að horfa í skært ljós. Þannig held ég að það hafi verið með grátinn hjá mér. Hann gerði stundum vart við sig, bauð sig fram, en ég gat valið hvort ég þáði þjónustu hans. Til að framkalla hann þurfti ég ekki annað en að horfa í myrkrið. Ég gerði það stundum og fannst það gott og hreinsandi.
Hvort sem það var um þetta leyti eða síðar dreymdi mig Engilbjörtu mjög skýrt einhverja nóttina, sem hefur gerst tvisvar síðan. Ég mundi ekki hvað okkur fór á milli, aðeins að það hafði verið eitt af þessum dæmigerðu, skemmtilegu samtölum okkar sem endaði með því að við hlógum bæði. Síðan leit ég á hana í draumnum og sagði við hana: „Það er þetta sem ég sakna.“
Á föstudaginn langa, réttri viku eftir að ég kom heim frá Gautaborg, fórum við feðgar í fimm daga ferð til Lilju systur í Stykkishólmi og norður á Melstað til pabba og Guðrúnar Láru. Það var gott að komast aðeins í burtu saman. Ég fann að sú tilfinning mín, að við gætum haft gott af því að fara sem fyrst þrír saman til útlanda, væri alveg ábyggilega rétt.
Eftir nærandi páskaferð okkar út á land tók undirbúningur fyrir útförina við af fullum krafti. Útfararþjónustan var í höndum Elínar Sigrúnar Jónsdóttur, eiginkonu séra Sigurðar Árna sem hafði annast útför mömmu. Á meðal þess sem Elín ráðlagði okkur feðgum að íhuga var að taka á móti útfarargestum í anddyri kirkjunnar fyrir athöfnina. Ég hafði aldrei vitað um slíkt fyrirkomulag en okkur leist vel á þetta og eftir á að hyggja er ég mjög þakklátur fyrir að hafa þegið þessi ráð.
Tímasetningar bentu nú til þess að kollegi séra Skúla í Neskirkju, séra Adda Steina Björnsdóttir, myndi annast útförina. Við áttum fund með henni kvöldið sem við komum heim úr páskaferðinni. Tilgangurinn var að ræða lífshlaup og persónu Engilbjartar svo að Adda Steina gæti gert henni góð skil í ræðu sinni. Þeir fáu fundir af þessum toga sem ég hef setið hafa iðulega verið fámennir, bara allra nánustu ættingjar, en ég vildi gjarnan bjóða fleirum úr stórum vinahópi Engilbjartar að koma. Úr varð að við sátum saman ein tíu eða fimmtán lengi kvölds og ræddum um Engilbjörtu í næstum þrjár klukkustundir. Þau sem komu voru þakklát fyrir tækifærið til að eiga þessa stund og sjálfur var ég þakklátur fyrir að heyra svo margt um Engilbjörtu frá svo mörgum. Samtal okkar skilaði sér vel í afburðagóðri ræðu Öddu Steinu.
Þetta var 23. apríl, þriðjudaginn eftir páska, tólf dögum eftir andlát Engilbjartar. Hún var enn í Svíþjóð. Mér skildist að páskarnir hefðu tafið eitthvað skriffinnskuna og skipulagið í kringum heimflutning hennar en stefnt var að útför viku síðar, 30. apríl, og kistulagningu deginum áður. Nú hófst hins vegar atburðarás sem setti þær fyrirætlanir í uppnám og var satt best að segja hreinasta martröð.