23
DAGAR 30-35
DAGAR 30-35
„Á morgun látum við Engilbjörtu kannski setjast á rúmstokkinn,“ sagði hjúkrunarfræðingurinn glaðlega. Það fannst mér ótrúlegar fréttir miðað við stöðu mála, enda átti þetta eftir að dragast um nokkra daga. En rúmið hennar hafði þó í fyrsta sinn verið sett í hálfsitjandi stöðu. Það var fyrst og fremst best fyrir hana sjálfa en hafði líka merkilega uppörvandi áhrif á mig; hún virtist aðeins minna veik heldur en þegar hún lá alveg út af, líkari sjálfri sér og ekki eins varnarlaus.
Ég hringdi í drengina og spurði hvort þeir hefðu velt fyrir sér tillögu minni um að þeir hittu sálfræðing. Þeir töldu sig ekki þurfa þess og ég lét þar við sitja enda fannst mér ekkert benda til að þeir ættu í miklum vandræðum. Guðrún Lára amma þeirra var nú hjá þeim og fjölskyldan hélt fjölmennt matarboð heima hjá okkur daginn sem Kári hefði átt að vera að fermast. Mér fannst gott að hugsa til þess að þau væru þar öll saman. Guðrún Lára, Pétur bróðir og Hildur vinkona Engilbjartar höfðu skiptst á að vera heima hjá okkur frá því að strákarnir fóru heim en nú hafði Guðrún Lára tekið sér tveggja mánaða leyfi frá vinnu til að taka alfarið við því hlutverki. Það var ótrúlega vel boðið og ómetanleg hjálp.
Guðni og Kári voru væntanlegir út til okkar aftur eftir rúma viku. Það rann upp fyrir mér að það yrði ekki alltaf auðvelt fyrir þá að vera hjá okkur. Þó að það heyrði til undantekninga kom vissulega fyrir að Engilbjörtu liði ekki vel án þess að gott væri að átta sig á hvað amaði að. Í minningunni voru þær stundir allmargar en það sýnir hve minnið getur verið brigðult því að dagbókin mín staðfestir að það þarf ekki einu sinni alla fingur annarrar handar til að telja þær. En þær tóku á. Alltaf voru þó róandi og verkjastillandi lyf til reiðu til að bæta hratt úr ef svo bar undir, og stundum þurfti ekki annað en að snúa henni yfir á hina hliðina. Burtséð frá þessu var samt nógu erfitt að geta ekki átt eðlileg samskipti. Hvernig myndu drengirnir höndla það? Ég viðraði þessar áhyggjur mínar við hjúkrunarfræðing og þau settu strax af stað áætlun um að taka vel á móti þeim, undirbúa þá og útskýra fyrir þeim stöðuna.
Þegar mér fannst ég mögulega hafa verið einum of bjartsýnn í upplýsingamiðlun til drengjanna ákvað ég að hringja sérstaklega í þá hvorn um sig, til að árétta að staðan væri tvísýn og enn gæti brugðið til beggja vona þó að margt liti nú betur út en áður.
Bjartasta vonin var mögulegt hjartastuð til að freista þess að koma hjartanu hennar aftur af stað. Sú von slokknaði í samtali við lækni. Í hjartanu höfðu sést blóðkekkir sem gætu farið af stað ef það byrjaði að slá. Eins mótsagnakennt og það hljómaði var það nú orðið stórhættulegt fyrir Engilbjörtu að hjarta hennar færi aftur af stað. Læknirinn útskýrði fyrir mér hver áætlun þeirra væri. Sigrast þurfti á fimm verkefnum: bæla niður sýkingar í blóði, styrkja öndunina þannig að hún gæti andað hjálparlaust, þjálfa upp vöðvana sem höfðu ekki verið notaðir í mánuð, vona að nýrun færu aftur að starfa, sem þokkalegar líkur voru taldar á, og að vakna betur til meðvitundar. Þegar sum af þessum verkefnum væru í höfn gæti Engilbjört fengið utanáliggjandi hjartadælu sem myndi gera henni kleift að ganga um og styrkja sig. Lokatakmarkið var hjartaígræðsla en mikil vinna var fyrir höndum áður en hún kæmi til greina.
Engilbjört hafði verið mikið sofandi í nokkra daga eftir að hafa þar áður verið farin að vakna ágætlega til meðvitundar. Núna var þróunin hins vegar aftur í rétta átt og ég náði ágætu sambandi flesta daga þó að hún þreyttist líka á að vaka og svæfi mikið þess á milli. „Gott að sjá þig,“ sagði ég þegar ég mætti í eina heimsóknina og hún náði að mynda svar með munninum: „Sömuleiðis.“ Það voru fyrstu samskipti okkar sem gátu talist eitthvað í líkingu við að vera hversdagsleg. Ég reyndi að nota stafabókina til að fá hana til að mynda orð en það gekk ekki; það var of erfitt verkefni fyrir hana.
„Ég elska þig ástin mín.“
Hún lokaði augunum stutt til samþykkis, kinkaði örlítið kolli og myndaði einfalt svar með munninum: „Já.“
Það gerðist bara einu sinni að stafabókin virtist ætla að virka. Engilbjörtu virtist nokkuð í mun að segja mér eitthvað. Ég byrjaði á að spyrja um það sem helst kom til greina, hvort henni væri illt, hvort henni væri of heitt eða kalt, hvort hún vildi láta snúa sér, hvort slangan frá öndunarvélinni væri að trufla hana. Hún neitaði þessu öllu, sem var út af fyrir sig jákvætt. En hvað var hún þá að reyna að segja?
Ég dró fram bókina. Hún benti mér á „S“. Hún benti mér á „A“. Og hún benti mér aftur á „S“.
Ég skrifaði stafina niður jafnóðum og sýndi henni til að fá staðfest að ég væri á réttri leið. Hún gaf til kynna að þetta væri komið.
„SAS?“
Hún kinkaði kolli.
„Ertu viss?“
Hún staðfesti það aftur.
„Ertu að meina flugfélagið? Ég skil ekki hvað þú átt við ástin mín.“
Ég gafst upp. Hún lét það gott heita og varð aftur róleg. En nokkrum dögum síðar urðu þessi samskipti okkar eins og skuggi af fjórðu víddinni.
Pétur bróðir var hjá okkur þegar þetta gerðist. Hann hafði komið út til mín í annað sinn og var í tvær nætur. Í einni heimsókn okkar spjölluðum við bræður mikið við hjúkrunarfræðinginn um allt og ekkert þegar Pétur segir allt í einu við Engilbjörtu: „Erum við að þreyta þig með þessu þvaðri, mása mín?“ Hún kinkaði kolli. Svona voru þau oft og iðulega á sömu bylgjulengd.
Hún mundi ekki eftir heimsókn Péturs daginn eftir að hann fór aftur heim. Það var áminning um að enn var nokkuð í land. En áfram urðu framfarir. Hún hafði dálítinn styrk í höndunum og gat lagst aðeins á árarnar með sjúkraþjálfaranum sem lyfti þeim. Í fyrsta sinn var mér sýnd endurhæfingaráætlun með markmiðum fyrir hvern dag. Það var stærri áfangi en ég gerði mér grein fyrir í fyrstu; áætlunin endurspeglaði trú á framtíðina. Tími uppbyggingar og endurhæfingar var að fara í hönd.
Ég var rasandi hissa þegar ég mætti á gjörgæsluna eitt síðdegið og fékk að sjá mynd af Engilbjörtu sitjandi á rúmstokknum. Vissulega rækilega studd af starfsfólki en þó sitjandi. Það var hreint ótrúlegt, og uppörvandi. Hún sat í nokkrar mínútur en sofnaði síðan fljótt. Þetta var eins og maraþonhlaup fyrir hana, útskýrðu hjúkrunarfræðingarnir.
Því miður missti ég af þessum stóra viðburði því það hafði tekið mig lengri tíma en til stóð að fylla út reiðinnar býsn af umsóknum fyrir hönd okkar beggja til Sjúkratrygginga og stéttarfélags; þær kölluðu á fjall af pappírum og vottorðum sem sum hver var snúið að útvega. Yfirleitt gengu slík praktísk erindi greiðlega þótt þau væru tímafrek, en ég játa að ég reiddist töluvert þegar stéttarfélag Engilbjartar vildi ekki leyfa mér að sækja um réttindi fyrir hennar hönd nema hún undirritaði umboð. Ég svaraði að hún væri illa haldin á gjörgæslu og gæti hvorki undirritað eitt né neitt. Ekki færi væntanlega á milli mála að við værum gift og ég hlyti að geta gert þetta fyrir hana. Nei, svarið var að ég þyrfti að fá lögfræðing til að staðfesta frásögn mína. Ekki skildi ég hverju það ætti að breyta en þeim varð ekki haggað og ég fékk vin minn sem er lögfræðingur til að leysa úr þessu máli. Vel má vera að þetta sé fullkomlega eðlilegt verklag en nógu var það frústrerandi – og kveikiþráðurinn í mér stuttur.
Ég var viðstaddur þegar Engilbjört var aftur látin setjast á rúmstokkinn næsta dag. Þá sá ég hve hún var langt frá því að ráða við þetta óstudd en engu að síður var þetta frábær framför. Hennar eigin hreyfingar voru líka orðnar mun meira afgerandi en áður. Mér var sagt að mögulega yrði tengingunni við öndunarvélina breytt eftir nokkra daga þannig að hún gæti talað. Nú myndu hlutirnir vonandi gerast hratt. Uppbygging og endurhæfing.
Ég keypti spjaldtölvu svo að Engilbjört gæti stytt sér stundir þegar hún hefði orku til. Ég sótti Tvíhöfða-þátt á hlaðvarpi af því að hún elskaði Tvíhöfða, hlustaði alltaf á þá í vinnunni og missti varla af þætti. Hún afþakkaði að vísu þessa dægradvöl í bili en þess yrði vonandi ekki langt að bíða að hún hefði orku fyrir hana. Ég hafði hengt fjölskyldumynd af okkur fyrir ofan rúmið hennar þegar hún byrjaði að vakna af svefninum til þess að hún gæti alltaf séð Guðna og Kára þegar hún vildi. Nú voru þeir væntanlegir út til okkar eftir fjóra daga og það virtist ætla að verða fullkomin tímasetning í ljósi þess hvernig mál höfðu þróast.
Fyrst fengjum við þó aðra góða gesti því að tvær elstu og bestu vinkonur Engilbjartar, Hildur og Inga, voru væntanlegar til okkar síðdegis. Ég sagði Engilbjörtu frá því um morguninn; hún var vel vakandi, skildi mig og kinkaði kolli þegar ég spurði hvort það yrði ekki gott að fá þær til sín. Eftir sjúkraþjálfunina þar sem hún var látin setjast á rúmstokkinn í annað sinn fór ég á brautarstöðina til að taka á móti Ingu og Hildi og fylgja þeim á sjúkrahúsið. Við komum þangað um kvöldmatarleytið. Áður en við gengum inn á stofuna til Engilbjartar ræddi hjúkrunarfræðingur við okkur í hliðarherbergi og bjó Hildi og Ingu undir að sjá vinkonu sína; gaf þeim hugmynd um hvað væri í vændum. Ég sá að þeim leist ekkert á blikuna eftir þessa uppfræðslu og bjuggu sig undir það versta. Þeim létti því mikið þegar við gengum inn og þær sáu hve Engilbjört leit vel út. Og hún var vel vakandi, mögulega betur en ég hafði áður séð. Inga og Hildur heilsuðu henni innilega og hún myndaði orðið „sömuleiðis“ með vörunum þegar þær sögðu hve gott væri að sjá hana loksins. Þetta var langþráð samvera og tilfinningaþrungin stund. Það fór ekki á milli mála hve Engilbjört var glöð að hitta vinkonur sínar þó að hún gæti ekki tjáð það eins vel og hún vildi.
Eftir skamma stund ákvað ég að leyfa þeim að vera einum, minnugur þess hve ólíkt það hafði verið fyrir mig að hitta Engilbjörtu einn eða með öðrum. Ég beið því í gestaherberginu í um klukkustund áður en ég fór aftur inn til þeirra. Hálftíma síðar var Engilbjört orðin þreytt þannig að við kvöddum hana og sögðumst hlakka til að hitta hana morguninn eftir.
Heimsóknin hafði gengið framar vonum. Þrátt fyrir sína bágu stöðu hafði Engilbjört litið mun betur út og verið meira vakandi en vinkonur hennar höfðu óttast. Auðvitað höfðum við áhyggjur af því erfiða og tvísýna verkefni sem var fram undan næstu vikur og mánuði en við gengum vongóð til svefns og hlökkuðum til næsta dags.