19
DAGAR 16-23
DAGAR 16-23
Það var óskaplega gott að fá Pétur bróður út. Við erum samrýndir þó að við séum ólíkir, bjuggum saman tveir í kjallaraíbúð foreldra okkar á námsárunum og eftir að Engilbjört kom til sögunnar bjuggum við þar öll þrjú. Þau Pétur höfðu alltaf góðan húmor hvort fyrir öðru og smullu vel saman. Þau kölluðu hvort annað iðulega mási og mása, fyrir mágur og mágkona.
Pétur kom síðdegis og um kvöldið fórum við á tónleikana sem ég átti miða á og ákvað að nýta eftir að hjúkrunarfræðingarnir höfðu fullvissað mig um að enn væru nokkrir dagar í að Engilbjört myndi vakna. Highasakite var þarna að fylgja eftir nýrri plötu sinni, Uranium Heart. Á meðan beðið var eftir að tónleikarnir hæfust var varpað á tjaldið yfir sviðinu risastórri tölvuteikningu af hjarta sem sló. Kunnuglegur slátturinn drundi úr hljóðkerfinu án afláts.
Skömmu fyrir hádegi daginn eftir var loksins byrjað að minnka skammtinn af svæfingarlyfjunum; stundin sem ég hafði beðið eftir. Pétri var eðlilega brugðið að sjá Engilbjörtu. Síðdegis sýndi hún enn lítil viðbrögð en örlitlar hreyfingar sáust þó, sem fram að þessu höfðu verið engar. Við ræddum við íslenskan lækni sem starfar á Sahlgrenska; hún útskýrði fyrir okkur að stefnan væri að koma fyrir utanáliggjandi gervihjarta sem kæmi þá í stað hjarta- og lungnavélarinnar. Gervihjartað gæfi blóðinu hins vegar ekkert súrefni og því þyrfti Engilbjört að sjá um það sjálf með sinni eigin öndun. Lungun hennar réðu ekki ennþá nógu vel við það og því þyrfti hún að jafna sig betur áður en þetta yrði mögulegt. Hjúkrunarfræðingarnir ráðlögðu okkur að halda okkar striki varðandi heimsóknir fremur en að setjast að inni á gjörgæslunni, þannig að ég sýndi Pétri grasagarðinn. Í heimsókn okkar um kvöldið voru komnar aðeins meiri hreyfingar í andlitið. Engilbjört virtist enn í fasta svefni en eins og alltaf töluðum við samt við hana eins og hún heyrði í okkur. Áður en við fórum tók ég loforð af hjúkrunarfræðingunum um að hringja í mig um leið og einhver markverð breyting yrði, jafnvel þó að það væri um nótt.
Á gistiheimilinu um kvöldið átti ég langt og gott símtal við Sigurbjörgu vinkonu mína, lækninn sem hafði komið að meðferð Engilbjartar á Landspítalanum og var vel inni í framvindu mála í gegnum samtöl á milli sjúkrahúsanna tveggja. Hún gat útskýrt margt fyrir mér um stöðuna, vakninguna og framhaldið og deildi því líka með mér að læknarnir á Sahlgrenska hefðu á tímabili verið að því komnir að gefast upp fyrstu dagana, aðallega vegna mikilla blæðinga.
Næsta dag fór Pétur heim til Íslands eftir heimsókn til Engilbjartar þar sem allt var við það sama. Ég upplýsti hópinn um jákvæðu tíðindi dagsins áður.
Byrjað var að minnka skammtin af svefnlyfjunum skömmu fyrir hádegi í gær. Það voru mikil og góð tímamót.
Þau urðu nánast upp á klukkutíma tveimur vikum eftir að Engilbjört kom hingað til Gautaborgar. Sú staðreynd segir að sumu leyti meira um þessa atburði en blasir við manni frá degi til dags.
Það sést smávegis breyting, ómeðvitaðar smáhreyfingar, en hún er ekki vöknuð ennþá. Það var alveg fyrirséð að þetta myndi gerast hægt og rólega eftir svona langan svefn og það er litlu hægt að spá um hversu hratt þetta mun ganga. Allir pollrólegir.
Það er auðvitað ljóst að það er stórt verkefni fram undan að ná bata. Við tökum bara tvö skref í einu. (Af því að hitt er of mikil klisja.)
Pétur, Guðrún Lára og núna síðast Hildur hafa skiptst á að vera hjá strákunum. Þeir sinna sínum verkefnum og hugðarefnum með sóma: Guðni hjálpaði Verzló að vinna MR í undanúrslitum Morfís og Kári kláraði fermingarundirbúning með eins konar útskriftarviðtali.
Mér líður mjög vel hér, hef ekki áhyggjur af neinum praktískum hlutum og bara einbeiti mér að því að safna kröftum fyrir næstu vikur. Ég reikna með að fljótlega muni ég þurfa að breyta mér í mannlega hljóðbók. Kemur sér vel að ég hef gaman af að lesa yfir fólki.
Ég fer líka alltaf með kveðjur frá ykkur öllum og hef fulla trú á að undirmeðvitundin taki við þeim.
Set að sjálfsögðu nýjar fréttir hér þegar eitthvað markvert er að frétta.
Um kvöldið sá ég enn enga breytingu en ræddi mikið við Engilbjörtu, sérstaklega um Guðna og Kára; þeir væru heima í góðu yfirlæti, þeim liði vel, og fór yfir hvaða verkefnum þeir væru að sinna. Eftir að ég hafði talað drjúga stund til hennar um strákana fannst mér hún sýna aðeins meiri viðbrögð en áður. Allt eins líklegt að það hafi verið tilviljun, tilfallandi áhrif af smáminnkandi svæfingunni, en mig langaði til að trúa að hún hefði heyrt mig tala um drengina.
Í sjúkraþjálfun daginn eftir, sem fólst í að hreyfa fyrir hana hendur og fætur, virtist hún opna augun aðeins, án þess þó að í þeim sæist nein einbeiting. Nú var hún ekki lengur á svæfingarlyfjum yfir daginn, bara á nóttunni. Síðan sofnaði hún aftur og mér var sagt að sjúkraþjálfunin tæki örugglega á hana.
Síðar þennan dag hitti ég enn nýjan lækni sem ég hafði ekki áður séð en hann átti eftir að sinna Engilbjörtu mikið. Hann var sláandi líkur Grétari Örvarssyni og ég kallaði hann aldrei annað í stöðuuppfærslum til hópsins. Augu Engilbjartar voru nú hálfopin en mér fannst ósennilegt að hún væri með meðvitund. Þar sem hún var tengd við öndunarvél var ekki um það að ræða að hún gæti sagt neitt jafnvel þó að hún hefði viljað og getað. Sú staðreynd var eitt af því erfiðasta í öllu þessu ferli. Ég dró fram endurminningar Sigurðar Pálssonar og las upphátt úr þeim fyrir hana, ekki vegna þess að ég teldi að hún næði að skilja þær og meðtaka heldur til að hún heyrði rödd mína. Um kvöldið opnaði hún augun öðru hverju enn meira. Mér fannst ég ekki ná sambandi við hana en talaði samt við hana, útskýrði fyrir henni hvar hún væri, hún væri á batavegi, allt færi vel, strákunum liði vel heima og allir bæðu að heilsa henni.
Daginn eftir hreyfðist hægri hönd hennar örlítið, einu sinni eða tvisvar. Augun voru nú aðeins farin að hreyfast en mér fannst ég ekki ná sambandi við hana. Hún hafði þau bara opin í nokkrar mínútur í senn og svaf þess á milli. Hjúkrunarfræðingur sagði mér að búið væri að taka í burtu öll verkjalyf þar sem engar vísbendingar væru um sársauka. Það var hughreystandi. Daginn þar á eftir hreyfðist vinstri höndin nokkrum sinnum og varirnar smávegis en ósjálfrátt að því er virtist. Liðnir voru fjórir dagar frá því að vakningarferlið hófst.
Þennan dag spjallaði ég sem oftar við hjúkrunarfræðing sem heitir Mona Lisa. Hún var alveg einstaklega vingjarnleg, opinská, ræðin og áhugasöm um allt sem okkur tengdist. Ég útskýrði fyrir henni merkingu nafnsins Engilbjört og nefndi að hún hefði framan af ekki verið sérlega ánægð með að bera svo óvenjulegt nafn. Mona Lisa sagðist skilja hana mjög vel; hún hefði sjálf á unglingsárunum bara kallað sig Monu en síðan sæst við nafnið sitt. – Svona getur næsti maður átt að baki sameiginlega reynslu, hversu óvenjuleg sem hún er, án þess að við höfum hugmynd um það.
Skömmu áður en ég sofnaði fékk ég skilaboð frá skólasystur Engilbjartar úr Verzló. Þær voru að hittast nokkrar og voru farnar að undrast um Engilbjörtu. Það rann upp fyrir mér að fréttirnar höfðu ekki borist til allra. Þegar ljóst var að Engilbjört færi til Gautaborgar hafði ég látið vita af því í opinni færslu á Facebook en gleymt að sjá til þess að þau birtust ekki bara mínum Facebook-vinum heldur líka hennar.
Næsta dag kom vorið til Gautaborgar. Allir veitingastaðir í miðbænum settu út borð og stóla og gerbreyttu þannig ásýnd borgarinnar. Þennan dag kom einnig Guðrún Lára hans pabba til mín og var í tvær nætur. Þegar við heimsóttum Engilbjörtu sýndi hún enn framfarir og hreyfði höfuðið smávegis en engin leið var að vita hvort hún væri með meðvitund eða skynjaði viðleitni okkar til að styðja hana og hughreysta. Mér fannst ég geta merkt að hún hreyfði höfuðið aðallega þegar ég talaði við hana en gat ekki verið viss. Áfram svaf hún miklu meira en hún vakti. Ég sýndi Guðrúnu Láru grasagarðinn.
Mona Lisa gladdi okkur með þeim fréttum morguninn eftir að hún teldi sig í fyrsta sinn hafa náð sambandi við Engilbjörtu; hún hefði bæði blikkað og hrist höfuðið til marks um að hún skildi. En eftir því sem leið á daginn fylltumst við Guðrún Lára meiri efasemdum um þetta, töldum okkur ekki ná óyggjandi sambandi og ég staldraði líka við þá staðreynd að Engilbjört hafði af og til verið að hreyfa höfuðið til hliðanna eins og ósjálfrátt. Um kvöldið fannst okkur þó greinilegt að enn hefði orðið örlítil framför; Engilbjört væri nú í fyrsta sinn farin að horfa ákveðið á tiltekna hluti og færa augun í átt að þeim sem talaði. Við töluðum við hana og sögðum sömu hlutina aftur og aftur þessar stuttu stundir sem hún vakti: Hún væri veik en á batavegi, hún væri á sjúkrahúsi í Svíþjóð, Guðna og Kára liði vel heima, hún gæti ekki talað vegna slöngunnar frá öndunarvélinni, hún væri að standa sig vel og þyrfti að safna kröftum, sýna þolinmæði, ekki hafa áhyggjur og allt væri á réttri leið. Það hafði verið útskýrt fyrir okkur að algengt væri að sjúklingar sæju ofsjónir þegar þeir væru vaktir af svona djúpum svefni þannig að við nefndum það líka við Engilbjörtu að mögulega sæi hún hluti sem væru ekki raunverulegir.
Um kvöldið upplýsti ég hópinn.
Ekkert í heiminum finnst Engilbjörtu leiðinlegra en að vekja okkur feðga. Og hún pirrar sig oft á því hvað við erum lengi að vakna.
Á morgun er vika frá því að byrjað var að draga úr svefnlyfjunum. Og hún er enn að vakna.
Næst þegar hún kvartar yfir okkur feðgum mun ég því hrópa á hana: „Segir hver?!“
En við Guðrún Lára – sem hefur verið hér með mér síðan í gær – erum sammála um að það eru framfarir frá degi til dags, sem er aðalmálið og mjög gott.
Hún er farin að fylgjast með í kringum sig, fókusa á hluti og horfa á mann að því er virðist þokkalega einbeitt. Ennþá er ekki hægt að fullyrða að maður nái sambandi. Við gerum þó að sjálfsögðu ráð fyrir því.
Doktor Grétar Örvarsson færði okkur síðan þau gleðitíðindi í morgun að virkni lunganna er að verða mjög viðunandi. Mögulega verður því hægt að slökkva á súrefnismettunarhluta hjartavélarinnar á morgun eða hinn og láta þannig lungun alfarið sinna sínu hlutverki ein og óstudd. Það er stór áfangi í átt að því að losna við þessar stóru og þungu græjur og verða „móbíl“ eins og sagt er. Vonandi kemst hún af með minni hjartavél sem allra fyrst en fyrst er að vakna almennilega og safna svo kröftum eftir þriggja vikna svefn.
Skurðlæknir leit líka við hjá okkur og sagði: „Við höfum öll okkar hlutverk og ég er í bjartsýnu deildinni.“
Næsta dag var ég loksins viss um að ég hefði náð sambandi.